به نقل از «تین نیوز»

◄ آسیب شناسی و بررسی ناکامی توربوترن در ایران و جهان

تاریخ انتشار: ۷ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۸۶۳۰۰

تین نیوز عباس قربانعلی‌ بیک* :

نزدیک نیم قرن از ورود توربوترن به ایران می گذرد (اولین نمونه فرانسه 1967)، قطارهای گران قیمتی با دو توربین توربوشفت 800 کیلوواتی برای کشش (با گیربکس هیدرودینامیک قابلیت اعتماد بالا و هزینه نگهداری بسیار اندک) و دو توربوژنراتور برای تامین برق واگن ها که در زمان ورود بسیار لوکس و استثنایی بوده و تاثیر ماندگاری در اذهان مسافران خود برجا گذاشت و توانست سرعت قطارهای آن روزها را از 80 به 160 کیلومتر بر ساعت  و زمان سفر مسیر تهران- مشهد را از حدود 16 به 8 ساعت برساند و به علاوه توانست رکوردی را در زمان چهار ماهه ارتقای خطوط (ریل سبک) برای این افزایش سرعت ثبت نماید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سوخت مصرفی توربین ها نفت بود و به دلیل راندمان پایین و ظرفیت کم مخزن، یک سوختگیری هم در شاهرود انجام می گردید.

پس از انقلاب و به ویژه با خاتمه جنگ تحمیلی و بعد از پاسخگویی به نیاز فوری بخش ریلی بار صنایع، بخش مسافری ریلی هم در زمینه سرعت و هم در زمینه کیفیت مورد توجه قرار گرفت، از نمونه های سرعت می توان به ابلاغیه مدیرعامل راه آهن در تاریخ 680301 برای افزایش سرعت از 80 به 100 کیلومتر در ساعت، اقدام به دوخطه تهران- مشهد از اوایل دهه 70 و برقراری قطار توربوترن در مسیر زنجان اشاره نمود که با در همان سال ها رکورد جدیدی در افزایش سرعت در مسیر تهران زنجان برجای گذاشت و توانست با افزایش سرعت مسیر تهران زنجان و شناسایی و رفع موانع، زمان سیر را به کمتر از 3 ساعت برساند.

برای جلوگیری از تکرار حادثه اوایل ورود توربوترن ناشی از فقدان علائم در مسیر تهران- مشهد که جان باختن چند مسافر را درپی داشت، مسیر تهران- زنجان انتخاب شد که علاوه بر هندسه مناسب برای افزایش سرعت، به سیستم علائم نیز مجهز بود.

این قطارها مورد استقبال بسیار زیادی قرار گرفت و سال ها مورد استفاده مسافران بود ولی با فرارسیدن زمان تعمیر توربین ها، مشکل تامین قطعات و هزینه بالای آنها به چالشی بزرگ برای راه آهن تبدیل شد و پس از مدتی ادامه خدمت قطارها با استفاده از لکوموتیو، قطارها مجددا در اواسط دهه 70 متوقف گردید و همین امر سبب بررسی موضوع در مرکز تحقیقات راه آهن شد و راهکار مناسب تغییر توربین های کششی Turmo III و جایگزینی موتور دیزل به جای آنها تشخیص داده شد که نه تنها هزینه نگهداری را کاهش می داد بلکه قدرت بالاتری را برای افزودن واگن یا سرعت متوسط بیشتر بدون سوختگیری میانی فراهم می نمود (1000 کیلووات به دلیل ظرفیت گیربکس و بر خلاف توربین با کاهش قدرت بسیار اندک در ارتفاع و دمای بالا). با بیان موضوع برای مدیرعامل وقت مرحوم دادمان و طرح و موافقت با آن در هیئت مدیره، گام های لازم برداشته شد که متاسفانه با تغییر مدیریت مرکز تحقیقات متوقف و در برنامه بازسازی توربوترن در اوایل دهه 80 در شرکت رجا نیز مورد توجه قرار نگرفت و توربین های پرهزینه تعمیر شدند.

در سال 1383 نیز پنج رام قطار دست دوم از همین سری توربوترن از کشور فرانسه خریداری شد. در سال 1384 یک شرکت خصوصی این واگن ها را خریداری نمود و از سال 1386 تمامی توربین ها را به موتور دیزل تبدیل نمود، البته اینبار با موتوری با 500 کیلووات توان (نصف قدرت طرح سال 76، ص 7 کتاب نوآوری نگارنده).

با نگاهی به صفحات 43 و 44 گزارش 70 صفحه ای Railroad and Locomotive Technology Roadmap بهتر می توان دلیل عدم جذابیت توربین در بخش ریلی را ملاحظه نمود آن هم در آمریکا (بزرگترین کشور سازنده توربین های هوایی).

این مدرک یکی از بزرگترین ضعف های این ناوگان توربینی را قیمت اولیه بسیار بالا، هزینه نگهداری بالا به ویژه با بار نوسانی و راندمان پایین سوخت بیان داشته در عین اینکه برای آن مزایایی نیز بیان نموده از جمله NOX پایین (کمتر از 10درصد دیزل).

این ناوگان که در چهار نسل بکار گرفته شد، در سال 1971 به رکورد 252 و نوع توربوالکتریک آن با پنج واگن و همه محورها متحرک به عنوان پیشاهنگ قطارهای سریع السیر (TGV 001) در 1972 به رکورد 318 کیلومتر در ساعت دست یافت.

علاوه بر مشکلات قیمت اولیه، هزینه نگهداری و مصرف سوخت بالا، شرایط جغرافیایی  مسیر تهران - مشهد و روزرو بودن این ناوگان سبب کاهش قدرت توربین ها تا 50 درصد می شد و بعلاوه سیر این قطار فقط یک بار در روز بود و آن را بیشتر غیر اقتصادی می نمود.

*کارشناس حمل و نقل

**این نوشته به ویژه در پاسخ ابهام یکی از همکاران که ناکامی توربوترن را مبنای عدم نیاز به سرعت قرار دادند، تقدیم می گردد.

عباس قربانعلی‌بیک وبلاگ‌نویس آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید

منبع: تین نیوز

کلیدواژه: فرانسه مشهد نفت انقلاب بخش ریلی بخش مسافری ریلی مسافران حمل و نقل ریلی شرکت راه آهن شبکه ریلی مدیرعامل راه آهن بخش مسافری ریلی هزینه نگهداری افزایش سرعت مسیر تهران توربین ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۸۶۳۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رفع آسیب‌های زیرساختی به روستا‌های تختان و خربزان دهلران در حال انجام است

به گزارش جام جم آنلاین ؛ مجید بگلریان در نشست ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات مدیریت بحران شهرستان دهلران در بخش سراب میمه، اظهار کرد: برآورد میزان خسارات وارد شده به روستای تختان و رفع مشکلات زیرساختی وارد فاز عملیاتی شده است.

وی با قدردانی از حضور جهادی دستگاه‌های خدمات رسان و بررسی میدانی از روستای تختان دهلران، گفت: رفع سریع آسیب‌های زیرساختی در حوزه‌های آب، برق و گاز در این روستا بسیار ضروری بوده و تامین آب ۲ روستای تختان و خربزان باید در دستور کار قرار گیرد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری ایلام با اشاره به بررسی‌های مسئولان استان و شهرستان از روستای تختان، افزود: اقدامات عمرانی روستای تختان بایستی در کوتاه مدت از منابع داخلی بنیاد مسکن و در دراز مدت از طریق کمیته برنامه ریزی شهرستان دهلران، عملیاتی شود.

بیگلریان با اشاره به بارش بالای ۱۰۰میلیمتر بارندگی در پنج شهرستان استان، تصریح کرد: آمار دقیق خسارات باید هر چه سریعیتر برآورد شود و بر اساس شاخص‌های ۱۸ گانه با مختصات یو. تی. ام، جمع بندی و به وزارت کشور ارسال شود.

مدیرکل مدیریت بحران استان ایلام در پایان با تاکید بر لزوم ترویج بیمه در بین روستائیان و کشاورزان، خاطرنشان کرد: بیمه نقش مهمی در جبران خسارت‌های ناشی از حوادث غیرمترقبه از جمله سیل دارد.

فرماندار ویژه دهلران نیز در این نشست با اشاره به خسارات سیل و بارندگی به روستای تختان، گفت: در هنگام وقوع حادثه، نیرو‌های امدادی و دستگاه‌های خدمات رسان به منطقه اعزام شده و اقدامات اولیه برای اهالی روستا انجام و در ادامه نیز پیگیری برای رفع مشکلات اهالی این روستا در دستور کار قرار گرفت.


لطیف صادقی افزود: با تشکیل نشست ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات مدیریت بحران شهرستان دهلران موضوع بررسی زیرساخت‌های روستا از جمله آب، برق، گاز، طرح هادی، خسارات وارده به معابر روستا و برخی منازل مسکونی انجام شده است.

وی تاکید کرد: تصمیمات لازم در راستای رفع مشکلات این روستا، در اسرع وقت با حضور مدیر کل مدیریت بحران استان، مدیر عامل شرکت توزیع برق استان، جانشین مدیر عامل آبفای استان و سایر مسئولان شهرستان و بخش در دستور کار قرار گرفته است.

فرماندار ویژه دهلران با تاکید بر اینکه دستگاه‌های خدمات رسان باید جهت رفع مشکل این روستا به سرعت وارد عمل شوند، ابراز کرد: رفع مشکلات معابر روستا توسط بنیاد مسکن و حل مشکل راه دسترسی باید به سرعت انجام شود و در درازمدت از بنیاد مسکن توقع داریم که در خصوص احداث دیوار حائل این روستا پیگیری و بررسی لازم را انجام دهد.